Jesteśmy rodzicami 3-letniego chłopca z poważną alergią pokarmową na białko mleka zwierzęcego (testy nie wykluczyły jedynie mleka kobylego), mięsa czerwonego (niezwykle niebezpieczne są albuminy tzw. „surowicze” wszystkich ssaków, które znajdują się np. w żelatynie).

1-ego września rozpoczął się rok szkolny dla wszystkich dzieci w naszej okolicy. Wiele z nich doświadczyło przełomowego przeżycia: pierwszego dnia w przedszkolu – spotkania z grupą innych cudownych rówieśników. Ale nie nasz synek: Adaś 1-ego września został z mamą w domu. Dlaczego? Przecież nikt nam nie zabrania posłać dziecka do przedszkola! Co więcej, wiele przedszkoli nawet przyznaje dzieciom z alergią pierwszeństwo w procesie rekrutacji!

Adasia zatrzymuje w domu nasza obawa o jego życie. W Polsce personel przedszkolny nie przechodzi szkoleń z zakresu pierwszej pomocy małym dzieciom z alergiami pokarmowymi, u których przypadkowe spożycie alergenu wywołuje wstrząs anafilaktyczny. U Adama, podobnie jak u większości dzieci z silną alergia pokarmową, wstrząs objawia się m.in. silnymi problemami z oddychaniem. Bez pomocy, bez lekarstwa, oskrzela tych dzieci sparaliżowałby skurcz i udusiłyby się się w ciągu kilkunastu minut.

Czy to oznacza, że Adaś – podobnie jak inne dzieci z tak silną wrażliwością na pokarmowe alergeny – ma się wychowywać w odosobnieniu? Czy ma być pozbawiony szansy nawiązania swoich pierwszych bliskich relacji przebywając w grupach rówieśników?

Przygoda przedszkolna byłaby dla naszego synka i wielu innych dzieci o wiele bardziej bezpieczna, jeśli w przedszkolu mogłyby one liczyć na szybką pierwszą pomoc i podanie ratującego życie leku – adrenaliny1. To temat na wiele wpisów. Tym razem chcemy skupić się na tym, co zapewniłoby dostęp do adrenaliny każdemu dziecku, które może jej potrzebować: Fundacja Alergen-Stop! rozpoczyna kampanię „Adrenalina w każdej przedszkolnej i szkolnej apteczce” oraz przeszkolony – z rozpoznawania objawów reakcji alergicznej i podania adrenaliny personel – to dwa podstawowe, proste w realizacji, filary opieki nad małymi alergikami, o które Fundacja postuluje. Pamiętajmy, ze przedszkola powinny być przygotowane na wstrząs nawet u dzieci bez historii anafilaksji, jak również o tym, że rodzice mogą nawet nie wiedzieć, że dziecko jest uczulone.

To praktyka, którą w Wielkiej Brytanii od 2017 r. wspiera ustawodawca, pozwalając szkołom nabywać ampułostrzykawki z adrenaliną bez recepty. W USA producent EpiPenów jr oferuje spełniającym kryteria szkołom darmowy dostęp do 4 szt aplikatorów rocznie. Dlaczego? Bo, na przykład, jak wskazują badania, 40% dzieci z alergią na mleko doświadcza przypadkowego kontaktu z alergenem2 .

Powszechna obecność tego leku w miejscach, gdzie dzieci z alergią są najbardziej narażone, w naturalny sposób przyczyniłaby się do większego upowszechnienia się wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy we wstrząsie anafilaktycznym. Komisja Europejska, idąc za rekomendacją European Medicines Agency, uznała to za główny kierunek działań w zakresie ochrony życia osób z alergią.

Legislacja wprowadzona w Wielkiej Brytani nie powstała w próżni. Od 2014 r. obowiązuje tam prawo („Supporting Pupils”), które wymaga, by szkoły decydujące się na przechowywanie zapasowych EpiPen’ów w apteczce, zdefiniowały protokół korzystania z nich, obejmujący3:

  • sposób nabywania, przechowywania, obchodzenia się z i utylizacji zapasowych autowstrzykiwaczy z adrenaliną
  • rejestr uczniów, którym przepisana została adrenalina (lub dla których wydano zalecenia zastosowania adrenaliny w przypadku wystąpienia wstrząsu)
  • pisemna zgoda rodziców/opiekunów prawnych dziecka na zastosowanie zapasowych autowstrzykiwaczy z adrenaliną w ramach indywidualnego planu opieki zdrowotnej nad dzieckiem
  • zapewnienie, że wszelkie zapasowe autowstrzykiwacze mogą być zaaplikowane jedynie tym dzieciom, których rodzice wyrazili pisemną zgodę a lekarz wydał pisemną rekomendację/receptę
  • odpowiednie wsparcie i szkolenia dla pracowników z korzystania z EpiPen-ów, w ramach szerszej polityki szkoły wspierania uczniów z problemami zdrowotnymi
  • rejestrowanie każdego użycia autowstrzykiwacza oraz informowanie rodziców/opiekunów prawnych o wszelkim ich użyciu (niezależnie, czy to był autowstrzykiwacz z adrenaliną szkolny (zapasowy) czy osobisty dziecka)

Wytyczne Brytyjskiego rządu określają też optymalną zawartość apteczki, w której trzymane są rezerwowe autowstrzykiwacze z adrenaliną:

  • 1 lub więcej autowstrzykiwacz
  • Instrukcja stosowania
  • Instrukcja przechowywania
  • Informacje od producenta leku
  • Lista aplikatorów, zidentyfikowanych na podstawie ich numeru partii i daty ważności, z możliwością odznaczenia comiesięcznej kontroli
  • Notatka opisująca sposób nabywania EpiPenów w przypadku konieczności ich wymiany
  • Lista uczniów, którym można podać adrenalinę
  • Rejestr użyć EpiPen-ów w szkole (niezależnie, czyją były własnością)

Odpowiedzialność za zdrowie i życie dzieci z ostrymi alergiami ponosi wiele stron. Rodzice muszą wychować dziecko w poczuciu bezpieczeństwa i z pozytywnym obrazem świata, a jednocześnie świadomego grożącego mu niemal na każdym kroku niebezpieczeństwa.

Wyszkolona kadra szkół i przedszkoli to kluczowy czynnik zapewniający przestrzeganie ustalonych procedur i właściwą reakcję w niezwykle stresującej sytuacji kryzysowej, gdzie każda minuta ma ogromne znaczenie.

Przykład amerykański wskazuje, że społeczna odpowiedzialność biznesu także pełni istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom w procesie edukacji.

Natomiast przykład brytyjski to wzorcowa realizacja zasady zapewnienia równego prawa dostępu do edukacji – model godny naśladowania przez rządy innych krajów, dla których troska o zdrowie i życie dzieci jest także priorytetem.

Jeśli wspieracie tę akcję, dajcie nam o tym znac. Dzielcie się swoimi przemyśleniami na stronie Fundacji Alergen-Stop! na Facebooku i udostępnianie wpis o akcji. Razem mamy większą moc 💪💚

1„Od momentu wystąpienia pierwszych objawów do podania pierwszej dawki adrenaliny powinno dzielić chorego tylko kilka minut” w: Dębińska A. (2018) „Anafilaksja u dzieci w praktyce ratownika medycznego”, praca dyplomowa na Wydziale Lekarskim i Nauk o Zdrowiu Krakowskiej Akademi im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
2Boyano-Martínez T, García-Ara C, Pedrosa M, Diaz-Pena J, Quirce S, et al. Accidental allergic reactions in children allergic to cow’s milk proteins. J Allergy Clin Immunol. 2009;123:883-8.
3Guidance on the use of adrenaline auto-injectors in schools

Linki występujące w tekście:

https://www.legislation.gov.uk/uksi/2017/715/contents/made
http://epipen4schools.com/
https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/referrals/adrenaline-auto-injectors
https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/803956/supporting-pupils-at-school-with-medical-conditions.pdf
https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/645476/Adrenaline_auto_injectors_in_schools.pdf