„Co drugie dziecko, które się urodzi w tym roku będzie miało alergię. Nie ma takiej drugiej choroby, która w tak dużym zakresie dotyczy dzieci”

prof. P. Kuna „Przygotuj się na wstrząs!” Warszawa, styczeń 2014

Kochani, dziś wybraliśmy dla Was garść najbardziej podstawowego nazewnictwa, z którym każdy rodzic dziecka z alergią pokarmową, któremu przepisano adrenalinę, musi być obeznany. Jednakże my wychodzimy z założenia, że również osoby sprawujące opiekę w środowisku przedszkolnym/szkolnym taką wiedzę powinny posiadać. Całość okraszona jest kilkoma faktami, o których warto pamiętać.

Alergia pokarmowa to zespół niekorzystnych objawów zdrowotnych powstających w wyniku reakcji układu odpornościowego w odpowiedzi na składnik pożywienia (najczęściej białko). Reakcja alergiczna może być lekka, ale też silna i potencjalnie zagrażająca życiu. Nietolerancja pokarmowa nie jest efektem odpowiedzi ze strony układu odpornościowego. Jej mechanizm może być związany z zaburzeniami metabolicznymi, jak np. niedoborem laktazy w nietolerancji mleka lub np. nerwicą

Najcięższa postać walki układu immunologicznego z alergenem, występująca nagle (od kilku minut do kilku godzin) może przyjąć postać anafilaksji. World Allergy Organization (WAO) podkreśla, że jest to „ciężka, zagrażająca życiu reakcja uogólniona lub systemowa reakcja nadwrażliwości”

Według Raportu „Anafilaksja. Problem zdrowotny i medyczny” (2016) do najczęstszych objawów i symptomów anafilaksji należą (%)

  1. Objawy skórne: (>90%)
    pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy (najczęściej usta i oczy) 85–90
    rumień (45–55%)
  2. Układ oddechowy (40–60%) (najczęściej u małych dzieci)
    duszność (krótki oddech), świszczący oddech, kaszel (45–50%)
    obrzęk górnych dróg oddechowych (np. obrzęk gardła) (50–60%)
    nieżyt nosa (katar, uczucie zatkanego nosa) (15–20%)
  3. Układ krążenia (30–35%)
    zawroty głowy, omdlenia (utrata przytomności), niedociśnienie (niskie ciśnienie krwi)
  4. Układ pokarmowy (25–30%)
    nudności, wymioty, skurcze i ból brzucha

Wśród dzieci zdecydowanie główną przyczyną anafilaksji są pokarmy. a następnie leki i jad owadów.

Anafilaksja wiąże się najczęściej z alergią pokarmową IgE-zależną – dla której charakterystyczny jest przebieg szybki. Podczas reakcji alergicznej przeciwciała klasy IgE natychmiast wiążą się z alergenem, stawiając cały układ odpornościowy w stan alarmu. Silnie uczulać może bardzo wiele produktów spożywczych, wśród których najpopularniejszymi alergenami są mleko zwierzęce, jaja, soja, orzechy ziemne (inna nazwa to orzechy arachidowe, które są gatunkiem roślin z rodziny bobowatych), ryby, owoce morza, cytrusy, czekolada, truskawki, gorczyca, seler, sezam. Czynnikami wywołującymi mogą być leki czy jady owadów.

Reakcje alergii IgE–niezależnej nie mają gwałtownego przebiegu i nie zagrażają życiu. Opóźnioną reakcję często trudno jest powiązać z alergenem. Czynnikami wywołującymi mogą być np. kremy, leki przeciwzapalne.

Dane epidemiologiczne:

Według danych European Academy of Allergy and Clinical Immunology (2016) alergia jest najbardziej powszechną chroniczną chorobą w Europie i dotyczy 20% populacji. Podczas gdy na początku XX w. alergia należała do chorób rzadkich w ostatnich latach obserwuje się jej gwałtowny wzrost. Dziś ponad 150 milionów Europejczyków cierpi na alergię, a obecne prognozy wskazują, że do 2025 roku ponad połowa całej europejskiej populacji będzie nią dotknięta.

  • Szacuje się, że od 1 do 10% dorosłych i dzieci ma nadwrażliwość pokarmową. Jednak aż 20% populacji doświadcza pewnych reakcji na żywność, które sprawiają, że wierzą oni, iż posiadają nadwrażliwość pokarmową (The Association of UK Dietitians), 2015)
  • Szacuje się, że około 11-26 milionów członków populacji europejskiej cierpi na alergie pokarmowe.
  • Niepokojący jest wzrost alergii pokarmowych u małych dzieci (które zagrażają ich życiu).  Szacuje się, że alergii pokarmowych jest więcej u małych dzieci (5-8%) niż u dorosłych (1-2%) (Prescott, Pawankar i in., 2013)
  • Badania wskazują, że na naszym kontynencie 1 na 300 osób przynajmniej raz w życiu doświadcza anafilaksji (Panesar i in. 2013)
  • W ciągu ostatnich 10-15 lat liczba przypadków anafilaksji zwiększyła się 7 krotnie


Według wytycznych WAO w przypadku wystąpienia anafilaksji należy jak najszybciej podać adrenalinę (Anafilaksja. Problem zdrowotny i społeczny, 2016)

W świetle powyższych informacji, DLA OSÓB Z ALERGIAMI POKARMOWYMI OGROMNE ZNACZENIE MA RZETELNE ZNAKOWANIE SKŁADU PRODUKTÓW PRZEZ ICH PRODUCENTÓW. RZETELNE ZNAKOWANIE TO DOKŁADNA INFORMACJA O TYM WSZYSTKIM, CO ZNAJDUJE SIĘ W PRODUKCIE. ZAKAZANE POWINNO BYĆ UŻYWANIE OGÓLNIKOWYCH SFORMUŁOWAŃ (ZABEZPIECZEŃ PRAWNYCH) TYPU „PRZYPRAWY”, CZY NA PRZYKŁAD LAKONICZNE  „MOŻE ZAWIERAĆ MLEKO, SOJĘ, ORZECHY).

RZETELNA INFORMACJA NA ETYKIECIE TO OCHRONA ZDROWIA I ŻYCIA, TO JEDNAKOWE BEZPIECZEŃSTWO ŻYWIENIOWE DLA NAS WSZYSTKICH.

Bibliografia:

Panesar S.S., Javad S., de Silva D., et al. (2013) The epidemiology of anaphylaxis in Europe: A systematic review. Allergy, 68

Prescott S., R. Pawankar R. , (2013) „A global survey of changing patterns of food allergy burden in children” World Allergy Organization Journal, 21

Jahnz-Różyk, K., Raciborski, F., Kłak, A. Śliwczyński, A. (2016) Raport. „Anafilaksja – Problem zdrowotny i społeczny” (2016)